Coronie je staat niet alleen op de wereld!
Als Coroniaan vind ik het nogal achterlijk om het intellect van een bevolkingsgroep te beoordelen op basis van haar geografische afkomst. Maar wij Coronianen kunnen – binnen eigen Coroniaanse kring – toch hartelijk lachen als het gaat om Coronianenmoppen. Te meer omdat we weten dat het allemaal flauwekul is en bovendien juist het tegendeel van wat over ons beweerd wordt, waar is. Je kunt immers een hoop prominenten uit het heden en verleden opnoemen die direct of indirect geworteld zijn in Coronie. Maar het volstaat ook om, om je heen te kijken.
De bekendste anekdote waaruit Coroniaanse domheid zou moeten blijken, is misschien wel het verhaal over de Coroniaan die in Paramaribo een groot blok ijs, van 2x2x2 meter had gekocht en het met een touw had vastgebonden achter zijn vissersboot, waarmee hij terugreisde naar Coronie. In die tijd dat dit verhaal moet zijn ontstaan duurde een bootreis vanuit Paramaribo naar Coronie wel een hele dag. Toen de Coroniaan bij aankomst in Coronie zijn blok ijs uit het water wilde halen zag hij tot zijn grote ontsteltenis slechts het touw waarmee het blok ijs was vastgebonden, liggen in het water. Verschrikt riep hij uit: “mijn God, de rotvissen hebben mijn blok ijs opgegeten”.
Tegenwoordig zie je wel veel mensen koketteren met hun Coroniaanse afkomst, terwijl ze zich vroeger misschien voor schaamden. Ik ben er zelf een van, moet ik eerlijk bekennen. Soms kom je wel verhalen uit het verleden tegen waarin iemand niet wil worden geassocieerd met de Coroniaan vanwege het vooroordeel dat Coronianen dom zijn. Zo was ooit een stedeling getrouwd met een in Coronie “geboren en getogen” Javaanse vrouw. Hij hield echter vol dat zijn vrouw geen Coroniaanse, maar Javaanse is. Hilarisch natuurlijk! Maar als ik soms mensen Coroniemoppen hoor vertellen of zie plaatsen op Facebook in erbarmelijk Nederlands, denk ik dan altijd weer: kijk maar liever eerst goed naar jezelf!
Reeds voor het jaar 1900 klaagden Coronianen dat stadsmensen denken dat in Coronie alleen maar domme mensen wonen: https://coronie.eu/wordpress/2012/12/een-district-waar-niet-anders-wonen-dan-domme-menschen-2/ Maar het blijkt dat over de hele wereld elk land zijn eigen “domme” regio, stad of plaats heeft waar uitsluitend domme mensen worden verondersteld te wonen. In Curaçao kent men volgens een Curaçaose ex-collega van mij de domme wijken “Boca” en “Banda Abao”. België heeft zijn Marginale Driehoek en Olen en Nederland heeft de stad Kampen en de plaats Dokkum, maar Kampenaren worden als nummer 1 beschouwd, wat domheid betreft. De allerdomste mensen van België zouden wonen in Diest, Aarschot en Tienen, ook genoemd ‘de Marginale Driehoek’. Naar verluidt had Napoleon – voor hij de slag van Waterloo aanving – alle manschappen verzocht die niet geschikt (te dom) waren voor de veldslag om zich terug te trekken in de Marginale Driehoek. Wikipedia: http://www.zelan.be/zelan/fun/1120/Marginale_Driehoek_op_Wikipedia_org.html). Vandaar dus dat hun nakomelingen dom zijn. Bezien vanuit het perspectief van een Nederlander – immers zij vinden Belgen per definitie dom – moeten in de Marginale driehoek dan ook verschrikkelijk domme mensen wonen. Kortom de overtreffende trap van “domme Belg”.
Enkele jaren geleden ging het Belgische tv-programma “De Ideale Wereld” de straten op, om Belgen te vragen of de aarde niet eigenlijk gewoon plat is. De ondervraagden verklaarden vol overtuiging dat de aarde inderdaad plat moet zijn. Vooral het argument van de Vlaamse man die regelmatig op vakantie gaat naar Thailand, en opmerkte dat de grond daar even plat is als in België, was waterdicht. Lachen natuurlijk. Het filmpje bevestigt weer eens het Nederlandse vooroordeel dat alle Belgen dom zijn.http://(https://www.vice.com/nl/article/bnwdwa/een-bezoek-aan-de-marginale-driehoek-in-belgie-190).
Maar zoals eerder vermeld heeft Nederland ook zijn eigen stad waar uitsluitend de allerdomste Nederlanders wonen. En dat is dus Kampen. Er is zelfs een boek over geschreven: “Beroemde Kamper Uien”; verhalen over de domheid van de stad. Enkele anekdoten om de vermeende domheid van Kampenaren te illustreren volgt hieronder.
– Toen er eeuwen geleden een zouttekort was, strooiden de Kampenaren op vruchtbare akkers zoutkorrels in de hoop dat er lucratieve zoutplantjes zouden opkomen.
– Een vers gevangen steur werd weer losgelaten in de IJssel om de vis te zijner tijd op te dienen voor hooggeplaatst bezoek. Om de vangst weer terug te vinden, kreeg de vis een bel om z’n nek. De vangst is nooit meer teruggevonden; volgens authentieke Kampenaren is de bel nog wel regelmatig in het water te horen.
– Toen de kanarie van de burgemeester ontsnapte, liet deze de stadsbrug omhooghalen om te voorkomen dat het dier ontsnapte. De kanarie kwam niet meer terug, wel ontstond er een hongersnood onder de Kampenaren omdat door de opgehaalde brug ook voedsel de stad niet meer kon bereiken.
– In het stadhuis verbranden mensen hun voeten aan een te warme haard. De oplossing: er wordt een aannemer in de arm genomen om de schouw een paar meter naar achteren te plaatsen.
– Als de Dokkumers de vijand verwachten, zetten ze een blinde man als uitkijk op de toren, omdat er voor de verdediging van de stad niemand anders gemist kan worden.
– In een rechterlijke bekendmaking staat te lezen: ‘Men heeft in de “Dokkumer Ee” een lijk gevonden, in stukken gehakt en in een zak genaaid, waaruit men opmaakt dat hier een vreselijke zelfmoord heeft plaatsgevonden.’
Matthijs van Boxsel (1957) studeerde (cum laude) af op “de Domheid” aan de Universiteit van Amsterdam. In de jaren tachtig verschenen drie delen van De Encyclopedie van de Domheid, die stormachtig werden onthaald door de pers. De boekjes waren al snel uitverkocht. Over de reden waarom Kampen het mikpunt van spot werd voor heel Nederland heeft Van Boxsel een wetenschappelijke verklaring.
Ten eerste: ieder land heeft zo’n stad of provincie waarover legendes gaan. Iedereen heeft wel een domoor”.
Ten tweede: de teloorgang van Kampen als één van de belangrijkste handelssteden. Andere steden dachten toen: dan kun je ‘t op je brood krijgen. Een trap na, we gaan die grappen vertellen.
Wanneer bovenstaande conclusies van Van Boxsel worden losgelaten op Coronie kan niet anders worden geconcludeerd dan dat die bevindingen onverkort op Coronie van toepassing zijn, maar in omgekeerde volgorde.
Ten eerste heeft Coronie – net als Kampen – een periode van ongekende bloei gekend als “Land van Melk en Honing”, waarna het verval intrad. Het district is dit verval nooit meer te boven gekomen. Sinds de neergaande spiraal zich inzette, rondom 1870, begon men in Paramaribo de spot te drijven met Coronie en zijn bevolking.
Ten tweede is Coronie Suriname’s eigen domoor. Daar heeft Suriname als “zelfstandige natie” immers recht op, net zoals elk ander land op de wereld. Het had dus evengoed Nickerie, Commewijne of een ander district kunnen zijn geweest waar de teloorgang zo schrijnend was geweest. Dan zou dat district met deze landelijke eer van twijfelachtig allooi zijn gaan strijken. Coronie je staat dus niet alleen: het is een universeel verschijnsel. Van Boxsel adviseert de stad Kampen om van haar domheid gebruik te maken. Het verstandigste wat je volgens hem kunt doen is proberen wat geld te verdienen aan die domheid.” Ik zie het al zo voor mij op het welkomsbord van Kampen: “Welkom in Kampen de domste stad van Nederland”.
Nu het geografisch stigmatiseren van mensen als “dom” een wereldwijd fenomeen blijkt te zijn, maakt dit het makkelijker te accepteren.
Aan de ene kant is het wel vervelend dat je als Coroniaan geen fout mag maken of iets doms mag doen of zeggen, omdat het dan meteen aan jouw afkomst wordt toegeschreven. Een vorm van bevestiging van het vooroordeel dus. Aan de andere kant is het wel zo, dat juist omdat je tegen een vooroordeel moet vechten, dit je als Coroniaan stimuleert/motiveert om de Niet-coroniaan te bewijzen: ik ben slimmer en beter dan jij. Wellicht is dat dan ook de reden dat relatief veel Coronianen het intellectueel ver geschopt hebben in de maatschappij. Deze ontwikkeling zien we ook op de Anton de Kom Universiteit in Suriname waar relatief veel Marrons studeren. Om met een beroemde quote van Johan Cruijff af te sluiten: Elk nadeel heb se voordeel!
Herwin Hooplot