De eerste 5 jaar: periode 2010 – 2015 (PALU/MC)
Nieuwe regering 2010
De MegaCombinatie (MC) was een politieke alliantie die de verkiezingen van 2010 in Suriname had gewonnen. Het was een bundeling van de Nationale Democratische Partij (NDP), de Progressieve Arbeiders- en Landbouwers Unie (PALU), Nieuw Suriname (NS) en de Kerukunan Tulodo Pranatan Inggil (KTPI).
De MC vormde na die gewonnen verkiezingen samen met de A-Combinatie van Ronnie Brunswijk en de Pertjajah Luhur (PL) van Paul Somohardjo een nieuwe regering met Desi Bouterse (NDP) als president van de republiek (regering PALU/MC). In Coronie waren Remi Tarnadi (NDP) en Anton Paal (PALU), beiden verkozen als leden van De Nationale Assemblée (DNA). Door het presidentschap van Bouterse kwam diens DNA-zetel beschikbaar. Henk Ramnandanlal, de toenmalige ondervoorzitter van de PALU, nam die opengevallen plaats in. Hierdoor had de PALU twee zetels in DNA. NS stapte korte tijd later uit de coalitie.
In Coronie was de euforie groot, want nu zou het echt goed gaan met het district! De omstandigheden waren immers nooit zo gunstig geweest als in 2010: beide parlementariërs van Coronie behoorden tot het regeringskamp. De toenmalige dc Irene Esajas (NPS), die behoorde tot de oppositie, was in december 2010 met pensioen gegaan. Daarna werd de post waargenomen door Roline Samsoedin. De regering van PALU/MC kon nu dus in alle rust een nieuwe regeringsgezinde dc benoemen.
Anton Paal, die als oppositielid jarenlang en met veel bezieling zijn liefde voor Coronie had beleden in de media en in DNA, riep volgens Starnieuws van 21 September 2010 de regering op zo snel mogelijk een bezoek te brengen aan het district Coronie. Ik citeer hem: “de regering moet komen zien hoe het Nieuw Front het district heeft vernietigd met de uitgifte van graafvergunningen voor schelpen”. Anton Paal: Nieuw Front heeft Coronie vernietigd).
Een regeringsdelegatie ging er uiteindelijk op 5 februari 2011 naartoe. Zandafgravingen grootste probleem van Coronie Er werd toen – met Paal en Tarnadi als gidsen – een bezoek gebracht aan o.a. het Coppenamegebied waar talloze, diepe, brede kraters waren ontstaan als gevolg van ondoordachte zand- en schelpafgravingen. De delegatie was geschokt. Maar een jaar later was toch niets veranderd in deze wantoestanden. Sterker nog, er werd toen met meer voortvarendheid zand en schelp weggedragen, met name naar Nickerie. Wat deed de PALU van Anton Paal hiertegen? Niets! Mensen in Coronie die het konden weten, vertelden mij toen dat Paal zelf meedeed aan de afgravingen via stromannen.
Hariëtt Ramdien
Op instigatie van Anton Paal, werd Harriët Ramdien benoemd tot nieuwe dc van Coronie. Zij werd beëdigd op 1 maart 2011. Dat is dus 7 maanden na het aantreden van de nieuwe regering.
Maar in die 7 maanden hebben beide volksvertegenwoordigers niets tastbaars verricht in het belang van de ontwikkeling van Coronie. Roline Samsoedin was als waarnemend dc ook niet herkenbaar geweest in Coronie.
Toen reeds bleek enerzijds de desinteresse van de nieuwe regering voor de ontwikkeling van Coronie en anderzijds de inertie die de 2 volksvertegenwoordigers van Coronie te dien aanzien aan de dag legden.
In elk geval was met de aanstelling van de regeringsgezinde dc Ramdien Coronie politiek-bestuurlijk mooi in evenwicht en harmonieus! De ontwikkeling van Coronie kon dus beginnen. Dit trio zou Coronie “hoog opstuwen in de vaart der volken”.
Starnieuws d.d. 2 maart 2011: Volgens Ramdien moet de landbouwsector beter tot ontwikkeling worden gebracht. Het district heeft 4500 hectare aan rijstareaal; hiervan wordt slechts een klein gedeelte ingezaaid. Ramdiens streven is om de rijstproductie te verhogen. Ramdien merkt op dat ze samen met de bevolking Coronie tot de groente- en fruitschuur van het land wil maken. Ook de bijenteelt moet op gang gebracht worden. “Onze bijdrage ligt in onze wilskracht en motivatie om dit district tot grotere hoogte te brengen”, aldus Ramdien. (Ramdien: “Coronie moet groente- en fruitschuur van het land worden).
Met de kennis van nu en met een terugblik op de afgelopen 10 jaar, vraag ik mij af of Ramdien zelf geloofde in wat ze toen allemaal zei. Achter in dit artikel zal blijken dat de regering weinig of niets gedaan heeft aan de ontwikkeling van veeteelt, land- en tuinbouw in Coronie.
Tien maanden na haar benoeming tot dc van Coronie was het uit met de liefde. Paal en Tarnadi keerden zich tegen haar, waarna zij het veld moest ruimen zonder dat zich in enig opzicht ontwikkeling had voltrokken in Coronie.
De heren Paal en Tarnadi deden het toen voorkomen alsof Ramdien het struikelblok vormde voor de ontwikkeling van Coronie: “die vrouw moest weg, en dan zou Coronie tot ontwikkeling komen”. In werkelijkheid ging het om privébelangen van Paal, waarom Ramdien wegmoest. Zij werd op 16 mei 2012 ontlast als dc van Coronie. De dc van Nickerie, Wedperkash Joeloemsingh, werd toen met de waarneming belast.
Harold Sijlbing
Anderhalve maand na het vertrek van Ramdien, had Coronie, op 1 juli 2012, een nieuwe dc in de persoon van Harold Sijlbing; een goede vriend van Anton Paal.
Reeds op 18 mei 2012 had ik in Starnieuws gelezen dat beide parlementariërs hun steun hadden beloofd aan Sijlbing als toekomstige dc van Coronie: “Er wordt gesproken over het kokosdistrict, terwijl in vergelijking met het buitenland onze aanplant niks voorstelt”, deelt Paal mee.
(….) Tarnadi en Paal hebben hun ondersteuning aan Sijlbing toegezegd. Hij zal het roer overnemen van districtscommissaris Harriet Ramdien, die ontlast is uit haar functie. De volksvertegenwoordigers merken op dat meer dan twee jaren voorbij zijn gegaan en dat de beloftes nog niet nagekomen zijn. De resterende tijd moet echt gebruikt worden om Coronie vooruit te brengen”. Als we de beloofde zaken niet waar kunnen maken, dan kunnen we de Coronianen niet meer onder ogen komen. Hoe moet ik voor de komende verkiezing weer een beroep op ze doen? Ik kom dan toch niet meer geloofwaardig over”, zegt Paal. (…) De parlementariërs benadrukken dat de rijstsector tot bloei gebracht moet worden, fruitteelt moet meer aandacht krijgen en bijenteelt moet commerciëler worden. Daarnaast moet de kleinschalige onderneming een stimulans krijgen. Coronie moet meer dan de tentjes langs de straat hebben, meent Paal. (Paal en Tarnadi willen ontwikkeling in Coronie)
Welnu, de beloofde zaken hebben ze niet waargemaakt en toch dongen beide heren in 2015 opnieuw naar de kiezersgunst in Coronie. De heer Tarnadi beweerde reeds in 2012 dat deze zijn laatste termijn was als parlementariër. Hij zou in 2015 niet meer meedoen, om de jeugd een kans te geven (DWT 23 mei 2012). Hij trok zich na die ontboezeming terug op Soemboredjo, althans ontplooide hij sindsdien weinig of geen zichtbare activiteiten.
Achteraf bleek zijn uitspraak toch maar een vertwijfelde ontboezeming in een periode waarin hij het zichzelf, met een bepaalde uitspraak die was blijven kleven in de media, heel moeilijk had gemaakt in DNA en daarbuiten. Hij ging toen even vakantie vieren in Europa.
De heer Paal deed iets heel anders. Hij ging zich fulltime en naarstig bezighouden met het ontwerp van de Amnestiewet, waarmee gratie voor de 8-december-moordenaars mogelijk zou worden gemaakt.
Op enig moment was hij zelfs vaandeldrager van het Ontwerp. Enerzijds heeft hij hiervoor veel stormen van kritiek moeten oogsten. Maar anderzijds raakte hij hierdoor ook in de gunst bij president Bouterse. Daarom lukte het hem Bouterse te pressen zijn partijgenoot Ramdien als dc van Coronie te ontslaan ten gunste van Harold Sijlbing. Paal had dit momentum ook kunnen benutten om ontwikkeling voor Coronie af te dwingen.
Paal bekommerde zich helemaal niet om Coronie. Een goede vriend vertelde mij toentertijd: “na de verkiezingen vroeg ik aan Paal wat hij gaat doen in het belang van Coronie?”. Paal antwoordde toen bits: “ik heb betaald om op mij te laten stemmen, wat willen jullie dan nog meer?”
Paal en zijn PALU-vriendjes in Paramaribo stortten zich sindsdien op het verwerven van allerlei soorten concessies (goud/hout/schelpzand). Intussen kon de nieuwe dc, Sijlbing, zich gaan wijden aan het uitvoeren van zijn verborgen agenda: Coronie volendamiseren ter behartiging van zijn privébelangen.
Sijlbing ontpopte zich toen als iemand met de neurotische behoefte Coronie in een “Volendam aan de Kust” te veranderen: een bezienswaardig achtergebleven gebied met vertederend uitziende verveloze, onverklaarbaar bewoonde, krakkemikkige, huizen in oude bouwstijl, als bron van toeristisch leedvermaak.
Hierdoor had hij geen oog voor de essentiële ontwikkelingsbehoeften van de bevolking? Men snakte in Coronie immers ernaar, dat condities zouden worden geschapen voor de veeteelt en voor de land- en tuinbouw. Een goede (natte) infrastructuur wordt node gemist. Maar door Sijlbing werd blindgestaard op toerisme als hoofdmiddel van bestaan voor het district. Dat kon, omdat de beide parlementariërs hem hierin vrijlieten. Volgens mij kreeg Sijlbing ook geen geld uit Paramaribo om landbouw en veeteelt te stimuleren. Daar lag hij kennelijk ook niet wakker van. En de regering was ook al lang blij dat hij de Coronianen wist bezig te houden met zijn luchtkastelen. Het bouwen van luchtkastelen was de regering immers ook niet vreemd.
In het kader van de volendamisering, werden onder Sijlbing 10 gebouwen als officiële monumenten aangewezen, waaronder het logeergebouw en de ambtswoning van de dc. Deze laatste zou worden ingericht als museum en worden beheerd door een op te richten Stichting Erfgoed Coronie.
Ik weet alleen niet wat ze in dat museum zoal tentoon zouden stellen. Er werd toen ook begonnen met de bouw van een nieuwe ambtswoning voor de dc.: een bescheiden stenen flat op het achtererf van het commissariaat, welke uiteindelijk niet werd afgebouwd. Ten tijde van mijn laatste bezoek in 2019 bleek het bouwwerk in een ruïne te zijn veranderd en omringd door hoge begroeiing.
In dezelfde periode was ook begonnen met de bouw van een nieuw politiebureau annex gevangenis op een uitermate ongeschikte locatie: midden in de kinderrijke woonwijk Totness. Na mijn verontwaardiging hierover vertelde dc Sijlbing mij toen, dat hiervoor geen andere geschikte plek beschikbaar zou zijn geweest die aan de overheid toebehoort. Dat leek mij geen goed excuus. Overigens werd daarna de bouw stopgezet. Men was niet verder gekomen dan het plaatsen van een fundament en het optrekken van enkele muren. De ruïne hiervan die ik in 2019 aantrof staat er wellicht nog steeds. Een gevangenis neerzetten midden in een woonwijk valt niet te excuseren.
Men was toen ook begonnen een nieuwe weg aan te leggen vanaf het Totnesskanaal achter de rijstvelden van Soemboredjo. De nieuwe weg moest, over de Polderdam, leiden naar het nieuwe volkswoningbouwproject naast Soemboredjo. Ook de aanleg van deze weg werd plotseling stopgezet.
Het volkswoningbouwproject was een hoofdstuk apart. Toen de nieuwe regering aantrad in 2010, was dat project bijna reeds afgerond, maar deed de nieuwe regering het voorkomen alsof het een eigen initiatief was (fisti prodo). In werkelijkheid was het niets anders dan pronken met de veren van de vorige regering Venetiaan. De volkswoningen werden na oplevering verdeeld onder PALU/NDP-partijsympathisanten, van wie sommigen helemaal niet in woningnood verkeerden of die draagkrachtig genoeg waren zelf een woning te bouwen.
Bij het overhandigen van sleutels aan de toekomstige bewoners op 30-07-2013 riep Bouterse uit: Coronie is on the move. En Sijlbing papegaaide hem na: Coronie is on the move. Ik reageerde met: Coronie is helemaal niet on the move.
Omdat het kritiek op Sijlbing en zijn toeristische luchtfietserij bleef groeien wilde hij zich wellicht ook van een andere kant laten zien. En ineens zag ik een bericht van Sijlbing in Starnieuws d.d.16 april 2013: Wij hebben plannen om de rehabilitatie en de verjonging van de kokosaanplant aan te pakken in Coronie en het district te maken tot het kokoscentrum in het Caribisch Gebied”, zegt Sijlbing. Coronie krijgt 600 hectare aan kokosaanplant.
Vervolgens werden half juli 2013, in Coronie met veel tamtam door minister Hendrik Setrowidjojo van LVV-bestuursleden van de Stichting Agrarische Ontwikkeling Coronie (SAOC) geïnstalleerd onder voorzitterschap van ene Guido van der Kooye. Daarna heb ik nooit meer wat over gehoord. Het grappige van alles is dat Setrowidjojo bij die gelegenheid de volgende, weinig inspirerende woorden gebruikte: De meeste landbouwers hebben bovendien een baan bij de overheid en is de landbouw meer een hobby.
Pas toen kwam ik erachter dat Sijlbing weliswaar gestudeerd had aan de Landbouwuniversiteit te Wageningen, maar in een andere richting dan landbouw was afgestudeerd, namelijk Toerisme. Dat was een ontnuchterende ervaring. Tot op heden kan niemand mij laten zien waar zelfs één van die 600 ha kokosaanplant staat.
In het kader van de volendamisering werd het logeergebouw opgeknapt en kregen de hotelmedewerkers toeristische opleidingen in Paramaribo. Het logeergebouw is daarna nooit meer als zodanig in gebruik genomen. Vanbinnen zag het er een jaar geleden uitgeleefd uit. Thans zal het wellicht erger zijn geworden.
De teloorgang van dit gebouw is een verhaal op zich, vol intriges: niet betaalde en inmiddels overleden aannemer die weigerde het opgeknapte gebouw op te leveren, het gebruik door militairen met duistere missies, sanitair door junkies gesloopt en doorverkocht.
Sijlbing oreerde verder: Er zou een Coroniaanse White Beach komen, een kaaimanfarm, leguanenkwekerij, zwamptoerisme, kajakken voor de zeekust. Ook het spotten van vogels zou mogelijk worden. Te veel om op te noemen. En dan te bedenken dat Toerisme slechts een voetnoot is in het verkiezingsprogram van de NDP.
Om Coronie als toeristische trekpleister te promoten werd ook het Carifestafestival 16 tot 25 augustus 2013 aangegrepen om een zogenoemde Kokosfestival te houden in Coronie. Dat leverde niets blijvends op.
Daarna dutte iedereen weer in slaap totdat op 29 januari 2014 het volgende bericht verscheen in Starnieuws: Power: ‘Aloë vera, de toekomst van Coronie’ “Het project is overigens niet alleen gericht op aloë vera, maar ook op noni, açai (podosiri) en andere fruitsoorten. In de eerste fase staan het telen en verwerken van de aloë barbadensis centraal”, deelt Sijlbing mee. Volgens de dc zal de verbouwing van dit gewas op een terrein van 10 hectare plaatsvinden. Tegelijk met de nieuwe beplanting start ook de bouw van de fabriek die de Aloë en diverse fruitsoorten zal verwerken tot dranken, pulp en jams, zegt Sijlbing.
Het aloë vera-project betrof een door de Venezolaanse aardoliemaatschappij Petro Caribe goedgekeurd project waaraan een subsidie was gekoppeld van US$ 1,8 miljoen. Meteen sloeg iedereen op tilt. Ook dit project ging als een nachtkaars uit. Het was voor mij snel duidelijk dat het dezelfde oplichterij betrof als het mislukte cassaveproject in Para. A pesi fu Para bron, dat mek’ un’ mus’nyan di f’Coronie lala.
Op 15 april 2014 nam Sijlbing murw afscheid van Coronie. In Starnieuws van 14-4-2014 staat Sijlbing: ‘Een dc heeft mogelijkheden, maar ook beperkingen’ :“In de afgelopen twee jaren heeft hij, naar eigen zeggen, slechts vijftig procent van de zaken in het district Coronie kunnen realiseren”.
Als een soort testament geeft Sijlbing aan zijn opvolger, Aroenkoemar Ramdhani, de volgende speerpunten van het voort te zetten beleid mee: de kokosteelt, een ontspanningscentrum voor de jeugd, het aloë vera-project en de maatschappelijke zorg. Volgens Sijlbing is de kokosteelt zwaar gepusht in Coronie. Binnen niet al te lange tijd moet er gewerkt worden aan een vernieuwde kokosaanplant. Voor de jeugd is er weinig ontspanning in het district. Sijlbing benadrukt dat de maatschappelijke zorg hard nodig is in het kokosdistrict. Hij hoopt dat het aloë vera-project het komende jaar van de grond komt.
Ramdhani zei bij zijn aantreden als dc van Coronie het beleid van Sijlbing te zullen continueren. Zinloos te vertellen wat hiervan geworden is.
Aroenkoemar Ramdhani
Sijlbing werd op 15 april 2014 opgevolgd door iemand die aan een baan geholpen moest worden: de ex-dc van Saramacca Ramdhani. Hij was als dc door Saramacca uitgekotst en moest ergens worden geaccommodeerd. Hij vond de overplaatsing naar Coronie een belediging/degradatie. Maar als NDP-dc was hij daar kennelijk toch nodig met het oog op de voorbereiding van de verkiezingen van 25 mei 2015. Over deze NDP-er valt dan ook niet veel te vermelden. Hij wilde daar immers niet zijn! Met onwillige honden is het slecht hazen vangen. Hij bleef daarom dan ook rustig in Saramacca wonen en liet zich op kosten van de overheid dagelijks op en neer rijden naar Coronie.
Ramdhani zat gewoon zijn tijd uit in Coronie. Zijn enige missie was het voorbereiden van de parlementsverkiezingen in 2015, als voorzitter van het hoofdstembureau. Hij ving maandelijks zijn salaris. Verder deed hij niets. Hij had het ook te druk met andere zaken in Saramacca. Hij werd o.a. beschuldigd van fraude. Op 9 juni 2016, dus na de parlementsverkiezingen, werd Ramdhani verlost/bedankt als dc van Coronie.
Zijn taak was kennelijk volbracht. De verkiezingen waren achter de rug en de NDP had deze glansrijk op eigen kracht gewonnen, waardoor zij zonder andere partijen een nieuwe (failliete) regering kon gaan vormen, hetgeen zij ook daadwerkelijk heeft gedaan.
Lippendienst vanuit Paramaribo aan de ontwikkeling van Coronie.
Wat al die al die actoren die ik hierboven genoemd heb gemeen hebben is dat ze het steeds maar weer hadden en hebben over de groeipotenties van Coronie. Er zij wel –tig krantenberichten waarin zij die groeipotenties roemen. Daarvan krijgen ze immers toch geen kromme mond.
Ik lees in het verkiezingsprogramma van de MC als programma voor de periode 2010-2020, paragraaf 4.2.4. betreffende Coronie, o.a. het volgende: “Voor wat betreft de economische activiteiten moet worden gedacht aan de opzet van een groot busstation en de ontwikkeling van een geïntegreerde kokosindustrie in combinatie met de grootschalige varkens-, bijen- en fruitteelt en enige toerisme. Ook kan de rijstteelt nieuw leven worden ingeblazen. Hiertoe is door de MC een plan geformuleerd”. Allemaal fisti prodo. Er is niet eens een poging ondernomen een van deze doelen te verwezenlijken.
“Toerisme” waar Sijlbing zich op had gestort blijkt maar een voetnoot te zijn in het verkiezingsprogramma van de NDP. In deel 2 van dit tweeluik zal blijken dat ook Tarnadi luchtkastelen bouwde rondom toerisme.
Bouterse op 5 december 2013 tijdens de algemene beschouwingen in DNA: “zodra de zeedijk in Coronie gereed is, zal het land dat als gevolg daarvan vrijkomt worden ingezet voor grootschalige fruitproductie. In dat kader worden er al activiteiten ontplooid. Coronie leent zich goed voor de fruitteelt. Het vrijgekomen land zal worden ingezet voor de grootschalige productie van fruit en kokos”, zei Bouterse donderdag in het parlement (DWT 5/12/2013).
Ook in dit opzicht is er in concreto niets tot stand gebracht. In tegendeel heeft de toenmalige minister van OW&V, “mister 10%” Abrahams, gelden onttrokken aan het budget dat bestemd was voor de bouw van de zeedijk van Coronie. Dit gebeurde brutaalweg nadat topingenieurs van TU-Delft het aan te nemen werk hadden bestudeerd, gefiatteerd en de financiering voor ronding succesvol hadden begeleid. De dijk is af. Maar het zoutwater blijft tot op de dag van vandaag binnenstromen. Dit krijg je wanneer hebzuchtige leeghoofden met vuur beginnen te spelen.
De dam die het water uit de zoetwaterzwamp moet tegenhouden is ook zo lek als een mandje. De gevaren komen dus nog steeds vanuit de zee en vanuit de zwamp. Iedereen weet het, iedereen oreert erover, maar niemand die er zijn schouders eronder zet.
Ook weet iedereen dat zolang de natte infrastructuur van Coronie niet grondig is aangepakt en de oude waterlopen in ere zijn hersteld, opdat Coronie als geheel kan worden bevloeid met zoetwater, alle andere pogingen ontwikkeling te brengen gedoemd zijn te mislukken. Maar opeenvolgende regeringen blijven dweilen met de kraan open.
Geen enkel district heeft zoveel politieke ondankbaarheid ervaren als het district Coronie. Misschien ligt het aan de Coronianen zelf. Kijk maar naar de verkiezingsuitslag van 2020. De NDP won beide beschikbare zetels. Geen wonder dat men Coronianen domme mensen vindt. In het maken van politieke keuzen en het stellen van prioriteiten zijn ze gewoon kortzichtig om maar niet te zeggen oerstom. Geen wonder dat Anton Paal in 2014 een toilet op elke erf beloofde: Paal wil Coronianen op de closetpot.
Conclusie
In dit verslag over de eerste vijfjaarperiode (regering PALU/NDP 2010-2015)) legde ik het accent op de periode waarin Harold Sijlbing districtscommissaris (dc) was van Coronie, omdat juist in die periode veel gebeurde. De overige dc-en waren tussenpausen die maar zeer korte tijd in Coronie dienden. Sijlbing heeft twee jaar de post van dc vervult. De hoofdschuldigen dat Coronie, qua ontwikkeling, tot aan de verkiezingen in 2015 geen stap vooruit was gegaan, maar integendeel werd teruggeworpen, zijn de heren Paal en Tarnadi. Zij hebben geen politieke lef getoond de belangen van het district adequaat te behartigen, terwijl ze daartoe wel degelijk in staat waren. Zo maakte Paal geen gebruik van de gelegenheid op te komen voor Coronie toen hij het momentum had. Hij moest namelijk op enig moment fungeren als vaandeldrager van de ontwerp-Amnestiewet die Bouterse moest vrijwaren van de gevangenis. Paal had toen potten kunnen breken voor Coronie, maar brak potten uitsluitend voor zichzelf en voor zijn PALUvriendjes. Tarnadi volgt tot op heden gewoon bevelen van zijn baas, Bouterse, op. Sijlbing kan wel verweten worden, vanuit het welbegrepen eigenbelang in troebelwater te hebben gevist met zijn poging Coronie te volendamiseren. Wanneer jij je bovendien, al of niet uit naïviteit, leent als woordvoerder en verdediger van het beleid, worden de successen en mislukkingen van dat beleid ook aan jou gelinkt. En de Coroniaanse bevolking? Die leert het toch nooit!
Over 2 weken verschijnt deel 2 van deze tweeluik: 2015-2020
Herwin Hooplot